Ngộ độc thực phẩm không phải trường hợp hi hữu, có thể xảy ra với bất kỳ một ai, để lại ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, thậm chí gây nguy hiểm tới tính mạng. May mắn thay, ngộ độc thực phẩm có thể được phòng tránh thông qua các “kim chỉ nam” sau.
1. Chọn thực phẩm tươi sạch
– Thực phẩm sống: chỉ lựa chọn thực phẩm còn tươi mới, không bị dập nát, không có mùi và màu lạ.
– Thực phẩm chín:
- Không mua khi thấy thực phẩm được bày bán gần nơi cống rãnh, bụi bẩn, bùn lầy, nước đọng. Khi thực phẩm sống và chín bị để lẫn lộn, không có dao thớt riêng, không có giá kê cao, không có dụng cụ che đậy, không có đồ bao gói, màu sắc lòe loẹt không tự nhiên.
- Không mua thực phẩm bao gói sẵn không có nhãn hiệu hàng hóa, có nhãn nhưng không ghi hạn dùng hoặc đã quá hạn dùng, không ghi rõ nơi sản xuất.
- Không mua thực phẩm đóng hộp không có nhãn hiệu hàng hóa, có nhãn nhưng không ghi hạn dùng hoặc đã quá hạn dùng, không ghi rõ nơi sản xuất. Hộp bị phồng, méo, rạn nứt, hoen rỉ.
2. Thực hiện ăn chín uống sôi, rửa sạch rau quả tươi
– Nấu chín kỹ thức ăn là cách tiêu diệt các mầm bệnh bằng nhiệt độ. Nhiệt độ sôi có thể tiêu diệt hầu hết các loại vi khuẩn gây bệnh, nhất là các mầm bệnh do ký sinh trùng.
– Hạn chế ăn những thức ăn sống như gỏi cá, thịt bò tái, tiết canh.
– Ngâm rửa rau quả là biện pháp đơn giản khiến cho các chất độc bị hòa tan và loại bỏ. Rửa sạch rau quả tươi nhiều lần hoặc rửa dưới vòi nước chảy, nếu có thể ngâm với muối hoặc dung dịch rửa rau củ quả, nhất là với các loại rau quả dùng ăn sống.
3. Ăn ngay khi thức ăn vừa nấu xong hoặc vừa chuẩn bị xong
– Thức ăn sau khi chế biến để lâu không được bảo quản là nguyên nhân phổ biến của ngộ độc thực phẩm. Vi khuẩn phát triển nhanh ở nhiệt độ từ 25-37oC.
4. Che đậy, bảo quản cẩn thận thức ăn sau khi nấu chín
– Thực phẩm sau khi nấu chín cần đựơc che đậy bằng lồng bàn hay đựng vào tủ thức ăn để tránh nhiễm bẩn từ môi truờng do bụi, đất, hóa chất, ruồi, gián, chuột…
– Trong trường hợp chưa ăn ngay trong vòng 2 giờ sau chế biến, thức ăn nên được cất vào tủ lạnh (5oC) hoặc hâm ở mức nhiệt trên 60oC. Nhiệt độ từ 5oC đến 60oC là nhiệt độ vi khuẩn có thể tăng sinh trong thực phẩm, có nguy cơ dẫn đến ngộ độc.
5. Đun kỹ lại thức ăn thừa của bữa trước khi dùng lại
– Khi dùng lại thức ăn của bữa trước nên đun lại, đun kỹ thức ăn thừa trước khi ăn. Mục đích là tiêu diệt vi khuẩn đã thâm nhập và đang tồn tại trong thức ăn, phòng ngừa ngộ độc. Tuy nhiên cần hạn chế việc dùng thức ăn thừa nhiều lần.
6. Không để lẫn thực phẩm sống và chín
– Thức ăn đã nấu chín được đảm bảo tiệt trùng thông qua nhiệt độ trong quá trình nấu nướng, trong khi thức ăn sống thường có nguy cơ mang nhiều mầm bệnh. Khi vô tình để lẫn thức ăn sống và chín sẽ có sự lây nhiễm chéo của mầm bệnh từ thực phẩm sống sang thực phẩm chín.
7. Rửa sạch tay bằng nước sạch trong quá trình sơ, chế biến thực phẩm
– Rửa sạch tay trước khi ăn và sau khi chạm các bề mặt tiếp xúc bẩn, sau khi đi vệ sinh.
– Tay, phương tiện cầm nắm, tiếp xúc với các bề mặt khác, chính là một yếu tố trung gian cho sự phát triển của mầm bệnh. Bàn tay của người khi chuẩn bị chế biến, cầm, sờ vào thực phẩm cần phải được rửa sạch và giữ sạch trong suốt quá trình thao tác.
8. Giữ bếp, dụng cụ và nơi chế biến luôn sạch sẽ, gọn gàng, khô ráo
– Cần giữ khu bếp nơi chế biến thức ăn gọn gàng, ngăn nắp, bề mặt khô sạch. Cách xa các nguồn gây ô nhiễm như chăn nuôi gia súc, nhà vệ sinh, rác thải.
– Không để nước, rác bẩn ứ đọng. Khu vực bếp cần được thường xuyên vệ sinh, lau rửa.
9. Không ăn, sử dụng các thức ăn có dấu hiệu oi thiu, mốc, hỏng
– Thức ăn khi đã xuất hiện dấu hiệu hư hỏng thì đã tích lũy độc tố trong quá trình tự phân huỷ, bị lên men, hoặc bị nhiễm vi khuẩn hay độc tố của vi khuẩn và nấm mốc trong môi trường, như: vi khuẩn phó thương hàn, tụ cầu vàng, độc tố vi nấm aflatoxin thường có trong đậu, lạc mốc … rất nguy hiểm.
10. Sử dụng nguồn nước sạch để chế biến thực phẩm
– Nước cần phải trong, không màu, không mùi và không có vị lạ.
– Thực phẩm có thể bị ô nhiễm khi nguồn nước bị nhiễm bẩn, nhiễm tác nhân hóa học hay kim loại nặng.
📌 TỔNG KẾT
Tóm lại, vệ sinh an toàn thực phẩm có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe con người. Việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong nấu nướng thể hiện trách nhiệm, sự tôn trọng với chính bản thân và gia đình, góp phần nâng cao sức lao động, phòng chống bệnh tật cá nhân và đem lại niềm vui, hạnh phúc cho mỗi gia đình.
Nguồn tham khảo: Cổng thông tin thành phố Hồ Chí Minh
Bài viết liên quan: Phòng chống ngộ độc do Clostridium botulinum